ESA_logo_2020_Wit
ESERO-logo wit

Het ijs smelt - Hoe kunnen we de effecten van smeltend ijs onderzoeken?

Korte beschrijving
In deze reeks van vier activiteiten zullen leerlingen de gevolgen van de opwarming van de aarde en het smelten van ijs op de aarde onderzoeken. Ze leren het verschil tussen landijs en zeeijs en onderzoeken de respectieve effecten van het smelten ervan. Daarna ontwerpen ze hun eigen experiment om te onderzoeken hoe smeltend ijs de temperatuur van de atmosfeer verandert. Tot slot leren de leerlingen over gletsjers en bekijken ze satellietbeelden van een gletsjer om na te gaan hoeveel die in een bepaalde periode gesmolten is.
Onderwerp Aardrijkskunde, Wetenschap
Leerdoelen
  • Onderzoeken waar ijs op aarde te vinden is
  • Begrijpen dat de hoeveelheid ijs op aarde afneemt
  • Het verschil leren kennen tussen landijs en zeeijs en hun effecten op de stijging van de zeespiegel
  • Begrijpen dat het op gebieden met ijs (wit) kouder is dan op land en water (donker)
  • Experimentele vaardigheden versterken
  • In een groep werken
  • Een experiment plannen
  • Fysieke effecten die ze zien beschrijven en verklaren
Leeftijd
8 - 12 jaar oud
Tijd
ongeveer 30 minuten per activiteit
Beschikbaar in:
Engels, Duits, Frans, Nederlands, Italiaans, Noors, Pools, Spaans, Roemeens
Trefwoorden:
, , , , , , ,
Activiteit downloaden - NL
Activiteit 1: Kennismaking met ijs
In deze activiteit maken de leerlingen kennis met ijs, inclusief het verschil tussen landijs en zeeijs. Ze kunnen informatiebronnen gebruiken om de vragen op hun werkbladen te beantwoorden, of deze activiteit gebruiken om hun basiskennis over het onderwerp vast te leggen voordat ze in latere activiteiten praktisch onderzoek gaan doen. Activiteit 1 vormt daarom een mooie inleiding op de les.
Activiteit 2: Zal het zeeniveau veranderen?
In deze activiteit bouwen de leerlingen voort op de kennis die ze in activiteit 1 hebben opgedaan door praktisch te onderzoeken wat het effect op het zeeniveau is als zee- en landijs smelten. De leerlingen werken in groepjes van vier en voeren een praktisch experiment uit om de verschillende effecten van smeltend land- en zeeijs te onderzoeken.
Uitrusting (per groep)
  • 2 kleine plastic bekertjes
  • 2 kleine plastic bordjes
  • 2 ijsblokjes
  • Genoeg water om de twee kopjes te vullen
  • Boetseerklei
Activiteit 3: Zal de temperatuur veranderen?
In deze activiteit ontwerpen de leerlingen hun eigen experiment om te onderzoeken of de temperatuur van de aarde zal stijgen als het ijs smelt. De leerlingen worden uitgenodigd om hun experiment uit te voeren met het gegeven materiaal door de schoenendoos in tweeën te delen met behulp van het stuk stevig karton. Ze moeten de ene helft bedekken met wit papier en de andere helft met zwart papier om het effect van ijsoppervlakken op de temperatuur op aarde te onderzoeken. 
 
Uitrusting (per groep)

- Schoenendoos
- Eén stuk A4 van stevig karton
- Twee A4-tjes zwart papier
- Twee A4-tjes wit papier
- Lijm
- Krimpfolie
- 2 thermometers
- Zonlicht of felle lamp

Activiteit 4: Een gletsjer bekijken
n deze activiteit bekijken leerlingen beelden van een gletsjer om te begrijpen waarom satellietbeelden nuttig zijn om de aarde te monitoren. Ze zullen drie satellietbeelden uit verschillende jaren van de Columbia-gletsjer in Alaska beschrijven en analyseren. Elke foto werd elk jaar op hetzelfde tijdstip genomen. Leerlingen kunnen zelfs berekenen hoeveel de gletsjer geslonken is.

Wist u dat?

Een gletsjer is een enorm, langzaam bewegend blok ijs. De aardobservatiesatellieten van ESA, zoals Sentinel-1A, kunnen nuttige beelden van gletsjers maken. Deze beelden zien er vaak een beetje vreemd uit omdat wetenschappers ze vals kleuren om bepaalde punten te benadrukken. Kijk naar de Sentinel-1A afbeelding rechts, die de Pine Island gletsjer in Alaska laat zien. De kleuren tonen de hoeveelheid beweging van het ijs in 12 dagen. De blauwe gebieden hebben 0 m bewogen, terwijl de roze gebieden 100 m hebben bewogen. Dit vertelt ons dat het roze gebied de bewegende gletsjer is.

Oorzaken en gevolgen

In deze korte video legt Dr. Natalie Douglas, een klimaatwetenschapper, uit wat enkele van de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering zouden kunnen zijn en waarom een temperatuurverschil van 0,5 graad zo belangrijk kan zijn....

Het elektromagnetische spectrum - Inleiding

Leer meer over het elektromagnetische spectrum en hoe satellieten het onzichtbare kunnen zien. Video door ESERO Duitsland (in het Engels).