Έργα Climate Detectives 2019-2020

Τίτλος του έργου: Δασικές πυρκαγιές στη Miranda do Corvo

Ομάδα: Minions, Cuidadores da Terra!

2019-2020   Escola Básica Integrada / JI Prof. Dr. Ferrer Correia, Agrupamento de Escolas de Miranda do Corvo   Κοΐμπρα   Πορτογαλία   10 Ηλικία του μαθητή: 10-11

Η Miranda do Corvo είναι ένας νομός στην περιφέρεια της Κοΐμπρα, που μαστίζεται σοβαρά από πυρκαγιές. Δεδομένου του αντίκτυπου που προκαλούν οι πυρκαγιές στο κλίμα, αποφασίσαμε να διερευνήσουμε τις συνέπειες των πυρκαγιών στην περιοχή μας. Αναπτύξαμε μια σειρά από δραστηριότητες για να ευαισθητοποιήσουμε τους μαθητές, τις οικογένειες, τους εκπαιδευτικούς και το προσωπικό σχετικά με αυτό το πρόβλημα και να προσπαθήσουμε να βρούμε τρόπους για τον μετριασμό του. Για να ξεκινήσουμε την έρευνά μας, πραγματοποιήσαμε δύο πειράματα με στόχο την ανάλυση των επιπτώσεων της φωτιάς στο έδαφος. Οι μαθητές και εμείς οργανώσαμε μια σχολική ημερήσια εκδρομή στην κοντινή περιοχή Lousã. Είχαμε την ευκαιρία να επισκεφθούμε το εργοστάσιο Prado - Cartolinas da Lousã, έναν παραγωγό χαρτονιού. Είχαμε τη δυνατότητα να γνωρίσουμε τη διαδικασία μετατροπής της πρώτης ύλης και της επεξεργασίας της μέχρι την απόκτηση του τελικού προϊόντος. Το εργοστάσιο αυτό έχει δεσμευτεί να εργάζεται με βιώσιμο τρόπο ώστε να ελαχιστοποιεί τις επιπτώσεις στο περιβάλλον. Παρακολουθήσαμε ένα εργαστήριο ασφαλούς δάσους με στόχο την ευαισθητοποίηση της κοινότητας μέσω των νεότερων, των εκπαιδευτικών παραγόντων και των αυριανών ενηλίκων. Μάθαμε πώς να αποφεύγουμε να θέτουμε τους εαυτούς μας σε κίνδυνο, αποκτώντας επίγνωση της ανάγκης προστασίας και του περιβάλλοντος. Με τη συνειδητοποίηση του τι χρειάζεται για την προστασία του καθενός από εμάς, προάγουμε την αλληλεγγύη και την ομαδική συνείδηση. Επισκεφθήκαμε το LEIF - "Laboratório de Estudos sobre Incêndios Florestais") του Πανεπιστημίου της Coimbra. Παρατηρήσαμε μια σειρά από διαφορετικές δοκιμές που προωθούν την επιστημονική γνώση σχετικά με τα φαινόμενα που σχετίζονται με τις πυρκαγιές: πώς ξεκινούν και πώς εξαπλώνονται ανάλογα με τις διάφορες συνθήκες. Οι δοκιμές αυτές συμβάλλουν στην προσπάθεια ελαχιστοποίησης των αρνητικών επιπτώσεων αυτών των πυρκαγιών. Η LEIF διεξάγει επίσης έρευνα σχετικά με την προσωπική ασφάλεια: πυροσβέστες, ρουχισμός, στέγαση,... Ο επικεφαλής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας της Miranda do Corvo ήταν επίσης πολύ χρήσιμος παρέχοντάς μας στατιστικά στοιχεία για τις πυρκαγιές στην περιοχή τα τελευταία 10 χρόνια. ---------- Miranda do Corvo pertence ao distrito de Coimbra, que no Verão tem sido fustigado por incêndios. Por esse motivo, dado o impacto que os incêndios provocam no clima, decidimos investigar e estudar quais as consequências dos incêndios no concelho, assim como desenvolver diversas atividades para sensibilizar a comunidade educativa para este tema. Para levar a cabo a nossa investigação realizámos atividades experimentais, uma visita de estudo e contactámos o comandante dos Bombeiros Voluntários de Miranda do Corvo. Realizámos duas atividades experimentais com o objetivo de analisar o impacto dos incêndios no solo. Juntamente com os alunos planeámos, organizámos e efetuámos uma visita de estudo à Lousã. Tivemos oportunidade de visitar a Fábrica Prado - Cartolinas da Lousã, a Oficina de Segurança - Floresta, bem como o Laboratório de Estudos sobre Incêndios Florestais (LEIF). Na fábrica de papel, acompanhámos os vários processos de transformação da matéria-prima, processo de fabricação até à obtenção do produto final. Um dos compromissos da fábrica é produzir de forma sustentável: preocupa-se com o impacto que provoca no meio ambiente, realizando estudos de modo a minimizar this impacto. Na Oficina, que tem como objetivo principal sensibilizar a comunidade através das mensagens pelos mais novos, enquanto agentes educativos que serão os homens de amanhã, aprendemos a prevenir situações de risco, a tomar consciência da necessidade da proteção da floresta e do meio ambiente, para a auto-proteção e promoção de um espírito solidário na segurança de todos. No laboratório acompanhámos atividades experimentais que promovem o conhecimento científico dos fenómenos relacionados com a ocorrência e propagação dos incêndios florestais, com vista ao suporte dos esforços comuns para a minimização dos impactos negativos dos mesmos. O LEIF διεξάγει έρευνες σχετικά με την ασφάλεια των ανθρώπων στις χερσαίες εκρήξεις. O Comandante dos Bombeiros παρέδωσε στατιστικά στοιχεία για τις πυρκαγιές που εκδηλώνονται στο βουνό, τα τελευταία 10 χρόνια.

Το έδαφος μπορεί να υποστεί ανεπανόρθωτο και μόνιμο κίνδυνο λόγω πυρκαγιάς. Ως εκ τούτου, το έδαφος που χρειάστηκε χιλιάδες χρόνια για να σχηματιστεί μπορεί να χαθεί για πάντα. Τα εδάφη είναι ο βιότοπος για πολλά ζώα και εγγυώνται τροφή τόσο για τα ζώα όσο και για τους ανθρώπους. Για να μελετήσουμε τον αντίκτυπο των πυρκαγιών πραγματοποιήσαμε δύο πειράματα: χρησιμοποιήσαμε χώμα με βλάστηση και χώμα χωρίς βλάστηση που ελήφθη από έδαφος που κάηκε από πυρκαγιά. Παρατηρήσαμε ότι στο χώμα με βλάστηση το νερό στραγγίζει αργά και διηθείται καλύτερα και είναι πιο διαφανές από το άλλο χώμα το οποίο ξεπλένεται σε μεγάλο βαθμό και το νερό είναι πολύ πιο σκούρο. Καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι η παρουσία της βλάστησης συγκρατεί το έδαφος/χώμα και φιλτράρει το νερό. Έτσι, η φυτοκάλυψη είναι εξαιρετικά σημαντική για τη συγκράτηση του εδάφους και την καταπολέμηση της διάβρωσης. Στο δεύτερο πείραμα αναλύσαμε την ποσότητα του αέρα που υπάρχει και στα δύο εδάφη. Καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι το έδαφος από καμένο έδαφος δεν άφηνε το νερό να στραγγίξει, ήταν αδιαπέραστο. Ωστόσο, δεν μπορέσαμε να ολοκληρώσουμε αυτό το πείραμα όπως είχαμε σκοπό, οπότε δεν ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες μας. Παρόλα αυτά, ενίσχυσε την ιδέα μας ότι το έδαφος αλλάζει μετά από μια πυρκαγιά. Η επίσκεψη στο LEIF ήταν εξαιρετικά σημαντική για όλους μας, καθώς ο μηχανικός André Rodrigues εξήγησε τις δραστηριότητες και τις δοκιμές τους, απαντώντας σε όλες τις ερωτήσεις μας. Δεν θα ξεχάσουμε τις εξηγήσεις του (υποστηριζόμενες από πειράματα που είχαμε την τύχη να παρακολουθήσουμε) για το πώς η υγρασία, η ποιότητα και η ποσότητα των ορυκτών καυσίμων και η κλίση του εδάφους επηρεάζουν τη φωτιά: τον τρόπο που αναπτύσσεται και εξαπλώνεται. Αναφέρθηκε επίσης στις συνέπειες και στους τρόπους πρόληψης της πυρκαγιάς που δεν γνωρίζαμε. Πιστεύαμε ότι τα δέντρα της περιοχής μας, οι ευκάλυπτοι, έφταιγαν για την επέκταση των πυρκαγιών, αλλά τώρα ξέρουμε ότι υπάρχουν πολλά περισσότερα. ---------- O solo pode degradar-se de forma irreversível em resultado das atividades humanas, tais como os incêndios. Perdem-se solos que levam milhares de anos a formar-se, que são o habitat de muitos seres vivos e garantem a alimentação dos seres humanos. Για να μελετήσουμε τις επιπτώσεις των πυρκαγιών πραγματοποιήσαμε δύο πειραματικές δραστηριότητες. Na primeira atividade usámos um solo com vegetação e o solo sem vegetação, retirado de uma área ardida. Παρατηρήσαμε ότι στο solo με φυτική βλάστηση το νερό διέσχισε το έδαφος με φακή, ήταν πιο υγρό και διείσδυσε περισσότερο από το solo χωρίς φυτική βλάστηση. O solo sem vegetação tem uma quantidade de solo removido muito superior ao solo com vegetação (água escura). Concluímos que a presença de plantas fixa o solo e filtra a água. Podemos concluir que o coberto vegetal é muito importante na conservação do solo e no combate à sua erosão. Na segunda atividade experimental pretendíamos analisar a quantidade de ar que existia nos diferentes solos. Concluímos que o solo onde ocorreu o incêndio tornou-se impermeável, não deixando a aegua infiltra-se. A nossa atividade em relação à quantidade do ar num solo fértil e num solo onde passou o incêndio foi inconclusivo (não conseguimos repetir a atividade experimental, devido à pandemia), não sendo possível responder à questão-problema. Contudo, veio reforçar a certeza da alteração da qualidade do solo após o incêndio. Na visita ao Laboratório, o Investigador Dr. André Rodrigues explicou que o comportamento dos incêndios depende da inclinação do terreno, da humidade, da quantidade e do tipo de combustível,... O Dr. André Rodrigues referiu algumas consequências e medidas de prevenção dos incêndios. Pudemos visualizar atividades práticas/experimentais do estudo dos incêndios, vendo a evolução do fogo alterando as condições. A visita revelou-se de extrema importância de ter mudado a nossa ideia inicial, que o grande problema do nosso concelho advinha dos eucaliptais.

Κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς είχαμε προγραμματίσει να αναπτύξουμε μια σειρά από δραστηριότητες για την ευαισθητοποίηση του πληθυσμού στο πρόβλημα των πυρκαγιών. Οι μαθητές ξεκίνησαν φυτεύοντας μια ποικιλία σπόρων/οστών από διάφορα δέντρα, όπως καστανιές, βελανιδιές και καρυδιές. Αυτά προορίζονταν να διανεμηθούν στις οικογένειες και τους φίλους στο υπαίθριο πάρτι μας στο τέλος της σχολικής χρονιάς, το οποίο πραγματοποιείται κάθε χρόνο στα μέσα Ιουνίου. Είχαμε επίσης προγραμματίσει διάφορες άλλες δραστηριότητες για το τρίτο τρίμηνο, οι οποίες επρόκειτο να δημοσιοποιηθούν στην ίδια γιορτή για το τέλος του σχολικού έτους, αλλά λόγω της πανδημίας του Covid 19 που έκλεισε όλα τα σχολεία στην Πορτογαλία στις 16 Μαρτίου, καθώς και σε όλη την Ευρώπη και τον κόσμο, δεν μπορέσαμε να τις ολοκληρώσουμε. Για να ξεπεράσουμε αυτή την κατάσταση, δημιουργήσαμε έναν ιστότοπο όπου δημοσιεύσαμε και δημοσιοποιήσαμε όλη τη δουλειά που είχαμε ήδη κάνει και όλα τα συμπεράσματα στα οποία είχαμε καταλήξει μέχρι τότε. Σε αντίθεση με την αρχική μας ιδέα (κατηγορώντας τους ευκαλύπτους), γνωρίζουμε πλέον ότι ο καθαρισμός των δασών είναι ύψιστης προτεραιότητας, διότι αν η φωτιά δεν έχει ορυκτά καύσιμα ή όσο το δυνατόν λιγότερα, δεν εξαπλώνεται τόσο γρήγορα και είναι πολύ πιο εύκολο να σβήσει. Αυτό είναι ένα γεγονός που θα κάνουμε ό,τι χρειάζεται για να το περάσουμε στον γενικό πληθυσμό. Είμαστε πλέον σίγουροι ότι θα συνεχίσουμε να μελετάμε αυτό το επείγον πρόβλημα με τόσο μεγάλο αντίκτυπο στην περιοχή όπου ζούμε, στη χώρα μας, στην υγεία του πληθυσμού, στην οικονομία, στο κλίμα, στο ΜΕΛΛΟΝ. ---------- Ao longo do ano letivo, tínhamos previsto desenvolver várias ações/atividades para sensibilizar a comunidade educativa para a problemática dos incêndios. Os alunos começaram por realizar uma sementeira de várias árvores autoctones (castanheiro, nogueira e carvalho) que iriam ser distribuídas na festa final de ano. Tínhamos ainda previsto diversas atividades a desenvolver no 3º Período, sendo de salientar: realização de um musical de sensibilização alusivo ao tema para a comunidade educativa- pintura de t-shirts personalizada para o efeito- atelier com as várias atividades/descobertas realizadas ao longo do ano. Αυτές οι δραστηριότητες θα γίνουν δημόσιες στη γιορτή λήξης του έτους. Devido ao encerramento das escolas a 16 de março de 2020, todas as atividades planeadas para o 3º Período ficaram por realizar. Para colmatar esta situação, criámos um site onde publicámos todas as atividades/descobertas que foram desenvolvidas até essa data. A principal conclusão a que chegámos, ao contrário da nossa ideia inicial, é a extrema importância da limpeza das florestas, uma vez que sem combustível o fogo não se propaga tão depressa e é mais fácil extingui-lo. Isto é um facto que iremos fazer o que estiver ao nosso alcance para transmitir à comunidade educativa. Continuaremos a a aprofundar os nossos conhecimentos sobre esta problemática com o impacto tão profundo no nosso concelho e no nosso país, para a saúde da população, para a economia, para o clima e para o FUTURO.

https://minionscuidadoresclima.webnode.pt/