Project title: Διερεύνηση της καταιγίδας “Daniel” που έπληξε την ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΜΕ ΛΥΚΕΙΑΚΕΣ ΤΑΞΕΙΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΚΟΠΕΛΟΥ   ΣΚΟΠΕΛΟΣ   Greece

Το καιρικό φαινόμενο που μας απασχόλησε ήταν η καταιγίδα “Daniel” που έπληξε τη χώρα μας και ιδιαίτερα την ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας στις αρχές Σεπτεμβρίου 2023, προκαλώντας ανυπολόγιστες ζημιές και ανθρώπινες απώλειες. Για τη μελέτη του παραπάνω φαινομένου, αρχικά διερευνήσαμε πώς σχηματίζονται οι καταιγίδες και πως αυτές συσχετίζονται στενά με την άνοδο της θερμοκρασίας. Πιο συγκεκριμένα, συγκρίναμε τις θερμοκρασίες των τελευταίων ετών χρησιμοποιώντας επίσημα δεδομένα της Υπηρεσίας Κλιματικής Αλλαγής Copernicus (CS3) που εφαρμόζεται από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μεσοπρόθεσμων Προγνώσεων Καιρού (ECMWF). Διερευνήσαμε επίσης τις μεταβολές της επιφανειακής θερμοκρασίας της θάλασσας στη Μεσόγειο. Αναζητήσαμε τις προβλέψεις αναμενόμενων βροχοπτώσεων που είχαν γίνει πριν την εκδήλωση του φαινομένου από τη Μονάδα ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, καθώς και πληροφορίες για τα ύψη βροχόπτωσης που σημειώθηκαν τελικά στις πληγήσες περιοχές. Ακόμη, χρησιμοποιώντας δορυφορικές εικόνες της περιοχής ενδιαφέροντος από τη διαδικτυακή πλατφόρμα EO Browser παρακολουθήσαμε την πρόοδο της καταιγίδας “Daniel” πάνω από την ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας. Τέλος, προσπαθήσαμε να διερευνήσουμε αν η γεωμορφολογία της Θεσσαλίας, η οποία έρχεται αντιμέτωπη με πλημμύρες από τα αρχαία χρόνια, σε συνδυασμό με το έντονο καιρικό φαινόμενο “Daniel”, συνέβαλε στην πρόκληση των καταστροφών.

Έχοντας διερευνήσει τον τρόπο σχηματισμού των καταιγίδων, καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι η αύξηση της θερμοκρασίας συνδέεται με τις αυξημένες βροχοπτώσεις και τις πλημμύρες. Από τη μια πλευρά οι καταιγίδες αντλούν περισσότερη ενέργεια από τις θερμότερες θάλασσες, ενώ από την άλλη πλευρά η θερμότερη ατμόσφαιρα συγκρατεί περισσότερους υδρατμούς που γίνονται βροχή, οδηγώντας έτσι σε πιο ακραίες πλημμύρες. Η κλιματική αλλαγή που προκαλείται από τις ανθρώπινες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κάνει τα καιρικά φαινόμενα πιο έντονα επειδή οι εκπομπές CO2 αυξάνουν τη θερμοκρασία. Εν προκειμένω, στη Μεσόγειο παρατηρείται αύξηση της θερμοκρασίας. Η θερμή θάλασσα μεταφέρει θερμότητα και υγρασία στην ατμόσφαιρα κι έτσι όταν μία κακοκαιρία φτάνει στη λεκάνη της Μεσογείου, βρίσκει αρκετή υγρασία και θερμότητα για να δημιουργήσει μία ισχυρή καταιγίδα. Πιο συγκεκριμένα, οι ακραίες βροχοπτώσεις που σημειώθηκαν στη χώρα μας κατά τη διάρκεια της κακοκαιρίας “Daniel” οφείλονται κυρίως στο φαινόμενο “μπλοκ Ωμέγα” , το οποίο μέσω της συνεχούς άντλησης υγρού αέρα από τη Μεσόγειο θάλασσα, του επέτρεψε να ενταθεί όχι μόνο σε διάρκεια αλλά και σε ποσότητα. Ο Ωμέγα εμποδισμός εντοπίστηκε κυρίως στην περιοχή της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης. Παράλληλα δημιούργησε ένα στάσιμο πεδίο χαμηλών πιέσεων στο Ιόνιο με αποτέλεσμα τη ροή για αρκετές ημέρες στη σειρά, θερμών και υγρών αερίων μαζών από τα βορειοανατολικά προς την Ελλάδα (και ειδικότερα προς τη Θεσσαλία) και ως συνέπεια τα πρωτοφανή ύψη βροχόπτωσης που σημειώθηκαν και τα ακραία πλημμυρικά φαινόμενα που προέκυψαν.

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται στη χώρα μας μια συχνότητα έντονων πλημμυρικών φαινομένων με επακόλουθες ανθρώπινες απώλειες, υλικές καταστροφές και αλλοίωση του τοπίου. Συνεπώς, κρίνεται απαραίτητο να είμαστε κατάλληλα προετοιμασμένοι για την αντιμετώπιση των φαινομένων αυτών. Για το λόγο αυτό αναπτύχθηκε το ευρωπαϊκό σύστημα ενημέρωσης για τις πλημμύρες (European Flood Awareness System – EFAS), το οποίο αποτελεί μέρος της υπηρεσίας διαχείρισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης Copernicus, με στόχο την παροχή πληροφοριών για πλημμύρες σε εξέλιξη και προβλέψεων για αναμενόμενες πλημμύρες στην Ευρώπη έως και 10 ημέρες νωρίτερα. Επιπλέον, δημιουργήθηκε η εκπαιδευτική διαδικτυακή ομάδα “Δευκαλίωνας: Εκπαίδευση για τις Πλημμύρες” με σκοπό την ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση των μαθητών για τον κίνδυνο. Στην ιστοσελίδα της ομάδας (http://deukalion.sch.gr/wp/) υπάρχει εκπαιδευτικό υλικό, το οποίο απαρτίζεται από το θεωρητικό πλαίσιο, μεμονωμένες εκπαιδευτικές δραστηριότητες, βίντεο, χάρτες, κ.ά., σχεδιασμένο για όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης. Τέλος, κάθε Δήμος της χώρας οφείλει να φροντίσει για τη δημιουργία νέων αντιπλημμυρικών έργων τα οποία να μπορούν να ανταποκριθούν στα τωρινά ακραία καιρικά φαινόμενα με τα μεγάλα ύψη βροχής.

Climate-detectives-presentation.pdf

Projects are created by the teams and they take the full responsibility of the shared data.
← All projects