ESA_logo_2020_Wit
ESERO-logo wit

Climate Detectives Projecten 2023-2024

Projecttitel: Hoe kunnen we onze school beschermen tegen overstromingen?

College Hagelstein   Sint-Katelijne-Waver   België

Onderzoeksvraag

Hoe kunnen we onze school beschermen tegen overstromingen en wat is de waterdoorlaatbaarheid op ons schoolterrein?

Samenvatting van het project

Een paar jaar geleden, in juli 2021, was er een enorme overstroming in ons land, meer bepaald in Wallonië in het zuiden van België. In 2023 kreeg de Westhoek, een regio in het westen van België, ook te maken met overstromingen. Deze recente uitzonderlijke gebeurtenissen kunnen verband houden met klimaatverandering. De opwarming van de aarde zal waarschijnlijk de omvang en frequentie van zware neerslaggebeurtenissen doen toenemen, wat op zijn beurt de omvang, frequentie en ernst van overstromingen kan doen toenemen.
Gezien het verhoogde overstromingsrisico wilden we onderzoeken hoe we onze school tegen overstromingen kunnen beschermen. Onze volledige onderzoeksvragen zijn: "Hoe kunnen we onze school beschermen tegen overstromingen en wat is de waterdoorlaatbaarheid op ons schoolterrein?".
Om de eerste vraag te beantwoorden, analyseerden we gegevens van een weerstation in de buurt van onze school, in Sint-Katelijne-Waver, gelegen in het centrum van België. We analyseerden gegevens van 2008 tot 2023. Voor elk jaar in de maand maart berekenden we de gemiddelde dagelijkse neerslag, de maximale dagelijkse neerslag en het aantal droge dagen zonder neerslag.
Voor de tweede onderzoeksvraag selecteerden we vijf verschillende locaties op het schoolterrein. Op elk van deze locaties gebruikten we een bodemloze emmer die we in de grond stopten en met water vulden. Vervolgens registreerden we de tijd die het water nodig had om door de grond geabsorbeerd te worden om de waterdoorlatendheid te verkrijgen. Op elke locatie hebben we twee keer gemeten.

Belangrijkste resultaten en conclusies

Hoe kunnen we onze school beschermen tegen overstromingen en wat is de waterdoorlaatbaarheid op ons schoolterrein?

Dit jaar hadden we een uitzonderlijk natte winter en veel regen tijdens de periode van het veldexperiment. Hierdoor was de grond al verzadigd, waardoor we de doorlatendheid van de grond niet konden bepalen. Een andere reden waarom de grond hier zo snel verzadigd raakt, is dat er een dikke kleilaag vanaf een meter onder de grond zit. Door deze kleilaag kan het water niet doordringen, dus wordt het water niet meer door de grond geabsorbeerd. Dit veroorzaakt overstromingen.
We hebben neerslaggegevens van het weerstation in Sint-Katelijne-Waver gebruikt om de dagelijkse maxima, de dagelijkse gemiddelden en het aantal droge dagen in de maand maart 2008-2023 te bepalen. De resultaten staan in de bijgevoegde grafieken. Tussen deze verschillende gegevens was geen duidelijke correlatie aanwezig. Wat wel duidelijk is, is dat vanaf 2019 de maxima duidelijk beginnen te stijgen, en dit is ook het geval met het gemiddelde. Dit is merkwaardig in vergelijking met het aantal dagen zonder neerslag, dat vanaf 2019 begint te dalen. Hieruit kunnen we afleiden dat de neerslagduur korter wordt, maar dat de neerslagintensiteit toeneemt. Als u dit combineert met de kleilaag die onder onze school aanwezig is, is het duidelijk dat de grond tijdens een korte periode van hevige regenval zeer snel verzadigd raakt. Deze snelle verzadiging veroorzaakt plassen en verhoogt het risico op overstromingen.

Wat is de volgende stap? Acties om een verschil te maken en het probleem te helpen verminderen

We vonden een mogelijke oplossing voor het probleem, namelijk: een 'wadi'. Dit is een Nederlandse afkorting voor: waterafvoer en infiltratie. Een wadi is gevuld met grind/zand en zal regenwater opslaan, filteren en uiteindelijk afvoeren in de ondergrond. Geen plassen meer op de schoolgrond omdat overtollig water naar de wadi wordt afgevoerd. Als er een regenbui is, zal er veel water zijn en dat is precies de functie van een wadi: bergen water vasthouden. Een extra bonus van een wadi is dat de biodiversiteit dankzij de wadi zal toenemen, omdat meer organismen een plek zullen vinden om te leven. Een wadi zal dieren aantrekken zoals vogels, kikkers en kleine zoogdieren.
Op onze school is het het beste om 2 wadi's te plaatsen. Eén op de speelplaats waar het grootste probleem is en één in het bos omdat de grond daar altijd erg nat is. Op die manier zullen er minder plassen op de speelplaats zijn en wordt het weer mogelijk om door het bos te lopen.
Een andere oplossing voor het overstromingsprobleem is om de kleilaag in de grond te verwijderen door een andere grondsoort te gebruiken die het water beter doorlaat. Het voordeel van deze oplossing is dat water gemakkelijker door de grond wordt opgenomen. Hierdoor gaat het grondwaterpeil ook omhoog. Dit is goed wanneer er in de zomer langdurige droogte is. Er zijn veel boeren in ons schoolgebied. Deze boeren zouden dan ons verzamelde grondwater kunnen gebruiken om hun gewassen te besproeien.

Projecten worden gemaakt door de teams en zij nemen de volledige verantwoordelijkheid voor de gedeelde gegevens.
← Alle projecten