Έργα Climate Detectives 2023-2024
Τίτλος του έργου: Διερεύνηση των πλημμυρών του Ντάνιελ μέσω δορυφορικών εικόνων
7ο Πειραματικό Γυμνάσιο Τρικάλων Τρίκαλα Ελλάδα
Πώς εξελίχθηκαν οι πλημμύρες του "Δανιήλ" και γιατί; Ποιες ενέργειες μπορεί να κάνει η κοινότητά μας για να αποφύγει παρόμοια ζητήματα στο μέλλον;
Σε αυτή τη μελέτη περίπτωσης κατεβάσαμε δορυφορικές εικόνες από το EO Browser με την κατάλληλη οπτικοποίηση για να δούμε την εξέλιξη του φαινομένου Daniel. Μέσω των δορυφορικών εικόνων διαπιστώσαμε τη σοβαρότητα του φαινομένου σε όλη τη Θεσσαλία. Οι ποσότητες νερού που έπεσαν με τη βροχόπτωση μέσα σε τέσσερις ημέρες ήταν ισοδύναμες με την ποσότητα που πέφτει σε ένα χρόνο για πολλές περιοχές της χώρας μας. Η ποσότητα του νερού τις πρώτες μέρες έκανε τη γειτονική λίμνη Πλαστήρα να φαίνεται ασήμαντη. Από τη συζήτηση με τους αυτοδιοικητικούς παράγοντες φάνηκε ο ελλιπής αντιπλημμυρικός σχεδιασμός και η αποτυχία των τοπικών φραγμάτων. Το νερό μη μπορώντας να βρει επαρκή διέξοδο προς τη θάλασσα, δημιούργησε μια λίμνη στην περιοχή μεταξύ Βόλου και Λάρισας, εκεί που ήταν η λίμνη Κάρλα. Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι πρέπει να αλλάξει η πολιτική μεγιστοποίησης της γεωργικής γης, ώστε να γίνουν έργα διαπλάτυνσης των πρανών του Πηνειού ποταμού σε όλο το μήκος του. Υιοθετούμε επίσης τη λύση της δημιουργίας μικρών ταμιευτήρων αναμονής σε διάφορα σημεία για τη μείωση της ροής του νερού σε παρόμοιες συνθήκες, ώστε να μπορεί να αποξηρανθεί σταδιακά. Επίσης, η αποξήρανση της λίμνης Κάρλας δημιούργησε προβλήματα στο οικοσύστημα της περιοχής και προτείνουμε τη σταδιακή αποκατάστασή της.
Πώς εξελίχθηκαν οι πλημμύρες του "Δανιήλ" και γιατί; Ποιες ενέργειες μπορεί να κάνει η κοινότητά μας για να αποφύγει παρόμοια ζητήματα στο μέλλον;
Αρχικά, κατεβάσαμε δορυφορικές εικόνες της περιοχής μας από το EO Browser. Για να κάνουμε την απεικόνιση των όγκων νερού πιο έντονη, χρησιμοποιήσαμε μήκη κύματος στο εγγύς υπέρυθρο SWIR (Σύνθετο υπέρυθρο μικρού μήκους κύματος). Έτσι, τα υδάτινα σώματα απεικονίζονται ως μαύρες περιοχές καθώς απορροφούν υπέρυθρες ακτίνες. Με τις εικόνες που συλλέξαμε, δημιουργήσαμε μικρά βίντεο (τα οποία μετατρέψαμε επίσης σε gifs) για να αναδείξουμε την εξέλιξη του φαινομένου. Δείχνουν τη σοβαρότητα του φαινομένου που κάλυψε μια τεράστια περιοχή της Θεσσαλίας. Χαρακτηριστική είναι η σύγκριση των πλημμυρισμένων περιοχών με τη λίμνη Πλαστήρα.
Συλλέξαμε επίσης δεδομένα σχετικά με το ύψος της βροχόπτωσης τις ημέρες αυτές (Meteo). Η μέγιστη ποσότητα βροχής στη Ζαγορά του Πηλίου μας δείχνει ότι σε πέντε ημέρες έπεσαν 1096 τόνοι νερού ανά 1000 τετραγωνικά μέτρα!
Η μέση βροχόπτωση για την πόλη της Λάρισας (1955-2010) είναι 424,6 χιλιοστά, δηλαδή 424,6 τόνοι νερού ανά 1000 τετραγωνικά μέτρα (πηγή: ΕΜΥ)!
Υπολογίζοντας μια μέση βροχόπτωση 400 χιλιοστών και δεδομένου ότι η έκταση της Θεσσαλίας είναι περίπου 14000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, η Θεσσαλία δέχτηκε περίπου πεντέμισι δισεκατομμύρια τόνους νερού σε πέντε ημέρες.
Το νερό μη μπορώντας να διαφύγει προς τη θάλασσα δημιούργησε μια λίμνη στην περιοχή μεταξύ Βόλου και Λάρισας στη θέση που ήταν η λίμνη Κάρλα. Η λίμνη Κάρλα αποξηράνθηκε το 1962 για να αυξηθεί η γεωργική γη. Σύμφωνα με τη μελέτη των Sidiropoulos et al, 2012, η αποξήρανση δημιούργησε σοβαρά προβλήματα στο οικοσύστημα, όπως η μείωση του υδροφόρου ορίζοντα και η αλάτωση του εδάφους. Έτσι αποφασίστηκε τη δεκαετία του '80, να δημιουργηθεί ένας μικρότερος ταμιευτήρας που φαίνεται στις σχετικές εικόνες. Το σημερινό μέγεθος της λίμνης την καθιστά τη μεγαλύτερη στην Ελλάδα. Λόγω της μικρής αποστράγγισης από τη λίμνη προς τη θάλασσα, η λίμνη διατηρεί το μέγεθός της ακόμη και σήμερα με μείωση περίπου 10-15%.
Είναι σαφές ότι οι καταστροφές που συνέβησαν ήταν σε μεγάλο βαθμό αναπόφευκτες. Οι αυτοψίες των εμπειρογνωμόνων έδειξαν την έλλειψη αντιπλημμυρικών έργων μεγάλης κλίμακας και την κακή διαχείριση των τοπικών φραγμάτων. Τα παραπάνω επιδείνωσαν τις επιπτώσεις των καιρικών φαινομένων, επιδεινώνοντας τις συνέπειες. Σύμφωνα με τον καθηγητή κ. Νικητόπουλο (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας) https://bit.ly/4apq9Aa , υπήρχαν μελέτες, αλλά υποτιμήθηκε ο κίνδυνος, με αποτέλεσμα να γίνουν ελάχιστα έργα. Σε άρθρο του κ. Κουνδουράκη http://bit.ly/3JaZMSU , σύμφωνα με τη Θεωρία Διαχείρισης Κινδύνου (Domingo, 2020), παρουσιάζονται τα βήματα που πρέπει να ακολουθηθούν για την επιτυχή διαχείριση τέτοιων καταστάσεων. Η πρόγνωση, η πρόληψη, η σωστή και έγκαιρη πληροφόρηση και η ετοιμότητα, είναι σημαντικοί παράγοντες που επηρεάζουν και διαχειρίζονται τον κίνδυνο.
Οι προτάσεις των εμπειρογνωμόνων https://bit.ly/3VPTJuy που υπάρχουν σήμερα συνοψίζονται στις ακόλουθες προτάσεις:
Αλλαγή της πολιτικής μεγιστοποίησης της γεωργικής γης. Μεγάλες εκτάσεις γης κοντά στον ποταμό Πηνειό πρέπει να μετατραπούν για να χρησιμοποιηθούν σε τέτοιες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
Διαπλάτυνση της κοίτης του ποταμού, διάθεση των πλημμυρικών πεδίων, απομάκρυνση των αναχωμάτων, κατεδάφιση των παραποτάμιων κατασκευών, επανασχεδιασμός: σιδηροδρόμων, δρόμων, γεφυρών, αντιπλημμυρικών έργων, δημιουργία εναλλακτικών καναλιών εκτροπής του Πηνειού και δημιουργία μικρών ταμιευτήρων αναμονής σε διάφορα σημεία για τη μείωση της ροής του νερού.
Ο παραπάνω σχεδιασμός οδηγεί στη δημιουργία εναλλακτικών διαδρομών ροής των υδάτινων όγκων και στη χρονική καθυστέρηση των ροών του νερού, ώστε να μην υπάρχει συμφόρηση του συστήματος και να υπάρχει αρκετός χρόνος για την αποστράγγισή του. Επίσης, σημαντικός είναι ο επανασχεδιασμός του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης.
Φαινόμενα όπως αυτό του Δανιήλ έχουν συμβεί στο παρελθόν και σίγουρα θα συμβούν ξανά στο μέλλον. Η συχνότητά τους μπορεί ακόμη και να αυξηθεί, ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να αναδείξουμε το θέμα στην τοπική μας κοινωνία, ώστε να μπορέσουμε να γίνουμε μέρος της λύσης και της αλλαγής νοοτροπίας, στην περιοχή μας.
https://sidaf7th.blogspot.com/
Τα έργα δημιουργούνται από τις ομάδες και αναλαμβάνουν την πλήρη ευθύνη των κοινών δεδομένων.
← Όλα τα έργα