Τίτλος του έργου: Επίδραση της κλιματικής αλλαγής στον υγρότοπο "Αλυκή Λεπτής Άμμου" στο νησί της Σάμου.

Ομάδα: Κυνηγοί Γνώσης

Σοφούλη 103   Σάμος   Ελλάδα   12 Ηλικία του μαθητή: 12-13 ετών, 14-15 ετών

Το ερευνητικό ερώτημα αφορά το πώς η αλλαγή των κλιματικών συνθηκών που βιώνουμε στον πλανήτη τα τελευταία χρόνια έχει επηρεάσει τον υγρότοπο της "Αλυκής Ψιλής Άμμου" στη Σάμο.
Το ερευνητικό ερώτημα αφορά το πως η μεταβολή των κλιματικών συνθηκών που βιώνουμε στον πλανήτη τα τελευταία χρόνια έχει επιδράσει στον υδροβιότοπο της "Αλυκής Ψιλής Άμμου" στη Σάμο.

Η περιοχή μελέτης της παρούσας έρευνας αφορά τον υγρότοπο "Αλυκή Ψιλή Άμμος" και βρίσκεται νοτιοανατολικά του νησιού της Σάμου. Πρόκειται για ένα υγροτοπικό σύστημα που περιλαμβάνει την εγκαταλελειμμένη αλυκή η οποία πλημμυρίζει εποχιακά κατά τη διάρκεια του έτους. Ο υδάτινος αυτός όγκος έχει μεγάλη οικολογική σημασία καθώς τον επισκέπτονται σπάνια πουλιά (φλαμίνγκο) για να αναπαραχθούν, γεγονός που ενισχύει την αισθητική και τουριστική αξία της γύρω περιοχής. Τα τελευταία χρόνια οι καιρικές συνθήκες και η εμφάνιση μετεωρολογικών φαινομένων έχουν αλλάξει. Για παράδειγμα, οι μεγάλες περίοδοι ξηρασίας, οι υψηλές θερμοκρασίες και οι παρατεταμένες ξηρασίες έχουν μεταβάλει τις επιφανειακές φυσικές διεργασίες, γεγονός που αντανακλάται σε πολύ σημαντικά οικοσυστήματα σε τοπικό επίπεδο, όπως ο υγρότοπος της "Αλυκής της Λεπτής Άμμου". Η μορφολογία, η έκταση, ο όγκος του νερού, το βάθος και οι περίοδοι κατά τις οποίες ο υγροβιότοπος κατακλύζεται από νερό είναι πιθανό να έχουν επηρεαστεί ως συνέπεια της κλιματικής αλλαγής. Επίσης, η εμφάνιση των καιρικών φαινομένων έχει γίνει απρόβλεπτη, πιο γρήγορη και απότομη αλλάζοντας περαιτέρω το πορτρέτο και τις συνθήκες που επικρατούν και διαμορφώνουν το φυσικό περιβάλλον της περιοχής ενδιαφέροντος. Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να εξετάσει αν και κατά πόσο η κλιματική αλλαγή, την οποία θεωρούμε γεγονός τα τελευταία χρόνια, έχει επηρεάσει το υδάτινο σώμα του υγροτόπου ως προς τις περιόδους που γεμίζει με νερό και τις περιόδους που στεγνώνει. Ένας επιμέρους στόχος είναι να εξεταστεί αν υπάρχει επίδραση της κλιματικής αλλαγής στην επισκεψιμότητα της λίμνης από τα φλαμίνγκο. Οι μαθητές αρχικά ερεύνησαν και χρησιμοποίησαν δεδομένα, αντλώντας πληροφορίες για την περιοχή μελέτης από το διαδίκτυο και άλλες πηγές, ορίζοντας έτσι το πρόβλημα. Στη συνέχεια, η έρευνα βασίστηκε στη συλλογή και σύγκριση δορυφορικών εικόνων της περιοχής μελέτης μέσω του Eo Browser. Πραγματοποιήθηκαν συμπληρωματικές παρατηρήσεις πεδίου και φωτογραφήσεις στην περιοχή ενδιαφέροντος και αρχικός σχεδιασμός για τη χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών για αεροφωτογράφηση.

Η μεθοδολογία της έρευνας οργανώθηκε αρχικά με βάση τους ακόλουθους άξονες:
1) Μελέτη της βιβλιογραφίας στον τομέα που ενδιαφέρει τους μαθητές και εύρεση πληροφοριών.
2) Επίσκεψη στην περιοχή και επιτόπια παρατήρηση (κυρίως όσον αφορά την άφιξη φλαμίνγκο στη λίμνη φέτος), λήψη επίγειων και εναέριων φωτογραφιών (με drone),
3) Επεξεργασία και ανάλυση δορυφορικών εικόνων από την περιοχή έρευνας με τη χρήση της διαδικτυακής εφαρμογής Sentinel Hub Eo Browser.
Κατά το στάδιο της αναζήτησης δορυφορικών εικόνων, οι μαθητές χωρίστηκαν σε ομάδες εργασίας για να μοιραστούν τον φόρτο εργασίας. Χρησιμοποιήσαμε τον δορυφόρο Sentinel 2 και μια αναζήτηση εικόνων από το 2016 έως σήμερα για να συγκρίνουμε την κατάσταση του υγροτόπου με την πάροδο του χρόνου και την παρουσία νερού στη λίμνη. Οι μαθητές χρησιμοποίησαν τον κανονικοποιημένο δείκτη νερού NDWI στις διαθέσιμες δορυφορικές εικόνες ανά μήνα και έτος.
Τα κύρια συμπεράσματα στα οποία κατέληξαν οι μαθητές μέσω της έρευνάς τους με τα προαναφερθέντα εργαλεία συνοψίζονται παρακάτω.
Σε γενικές γραμμές, παρατηρείται ότι η λίμνη αργεί να γεμίσει με νερό τα τελευταία χρόνια (2016 - 2023) και παρατηρείται μερική πλήρωση σε πολλές περιπτώσεις μέχρι τον Ιανουάριο. Από τον Φεβρουάριο έως τον Απρίλιο φαίνεται να έχει τη μεγαλύτερη ποσότητα και μετά τον Μάιο αρχίζει να μειώνεται σημαντικά. Αυτό οφείλεται στη μείωση της συχνότητας των βροχοπτώσεων σε συνδυασμό με τις υψηλότερες μέσες θερμοκρασίες.
Ένα άλλο συμπέρασμα στο οποίο καταλήγουν οι μαθητές είναι ότι η στάθμη του νερού είναι γενικά χαμηλή και η ποσότητα του νερού είναι μικρή τις περισσότερες φορές του έτους. Αυτό μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις και να επηρεάσει τις περιόδους που τα φλαμίνγκο φτάνουν στη λίμνη για να αναπαραχθούν, καθώς για το σκοπό αυτό απαιτείται νερό στον υγρότοπο.
Επίσης, κατά τη διάρκεια της διετίας 2018-2020, οι μαθητές παρατήρησαν σημαντική μείωση της στάθμης των υδάτων στο δυτικό τμήμα της λίμνης. Τέλος, είναι καλό να συνεχιστεί περαιτέρω η έρευνα.

Είναι αλήθεια ότι ένα από τα αρχικά οράματα των φοιτητών που συμμετείχαν στο έργο και του επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας ήταν, με αφορμή το "climate detectives", να ξεκινήσει μια συνεχής παρακολούθηση της κατάστασης του υγροτόπου με τη λήψη δεδομένων πεδίου (δειγματοληψία, φωτογραφίες εδάφους/αεροσκοπίου) και μέσω της επεξεργασίας δορυφορικών δεδομένων από διαδικτυακές εφαρμογές όπως ο Eo Browser. Επίσης, απώτερος στόχος ήταν η ευαισθητοποίηση των μαθητών για το πρόβλημα, η ευαισθητοποίηση για το θέμα της κλιματικής αλλαγής και τις άμεσες επιπτώσεις που έχει στη γη και τη ζωή μας. Από τις μαρτυρίες των μαθητών που συμμετείχαν στο πρόγραμμα προκύπτει ότι οι προηγούμενοι στόχοι επιτεύχθηκαν σε κάποιο βαθμό. Αυτό που οι μαθητές αισθάνονται την ανάγκη και αυτό που σκέφτονται για το μέλλον είναι να συμβάλουν στην επίλυση του προβλήματος μέσα από δράσεις ενημέρωσης των πολιτών για το θέμα, το πρόβλημα, τα δεδομένα, τον τρόπο που ερευνούσαν όλο αυτό το διάστημα. Το μέλημά τους τώρα είναι να διαδώσουν τα αποτελέσματα και να ευαισθητοποιήσουν την κοινωνία και την πολιτεία. Πιστεύουν ότι ο καθένας από εμάς μπορεί να κάνει τη διαφορά και να γίνει μέρος της λύσης του προβλήματος.

Κατεβάστε την αφίσα του έργου PDF

Αυτό το έργο μεταφράστηκε αυτόματα στα αγγλικά.
Τα έργα δημιουργούνται από τις ομάδες και αναλαμβάνουν την πλήρη ευθύνη των κοινών δεδομένων.
← Όλα τα έργα