Τίτλος του έργου: Προστατεύω το δάσος! Προστατεύω την πόλη μου!

Ομάδα: Παρατηρητές Δάσους

7ο Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης   Θεσσαλονίκη   Ελλάδα   70 Ηλικία του μαθητή: 14-15 ετών

Κινδυνεύει η πόλη της Θεσσαλονίκης λόγω της υποβάθμισης του περιαστικού της δάσους και της αυξανόμενης συχνότητας και έντασης των ακραίων καιρικών φαινομένων;

Η πόλη της Θεσσαλονίκης συνορεύει στη βορειοανατολική πλευρά της με ένα περιαστικό δάσος κωνοφόρων δέντρων που καλύπτει έκταση περίπου 30.000 στρεμμάτων. Ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες το δάσος έχει παρουσιάσει σημάδια παρακμής. Τον Ιούλιο του 1997 υπέστη οικολογική καταστροφή, καθώς κάηκαν 55% της συνολικής έκτασης του (16.640 στρέμματα). Έκτοτε, έχει αναδασωθεί σε μεγάλο βαθμό, αλλά εξακολουθούν να παρατηρούνται διάφορες πιέσεις στο δασικό οικοσύστημα, όπως οι συχνές πυρκαγιές, ο σημαντικός όγκος απορριμμάτων από τους επισκέπτες του δάσους και η τάση επέκτασης των οικισμών εκτός των καθορισμένων περιοχών. Επιπλέον, λόγω της παρατεταμένης ενεργειακής κρίσης, μερικές φορές αναφέρεται παράνομη υλοτομία. Επιπλέον, πολλά ρέματα είναι παραμελημένα και δεν μπορούν να διοχετεύσουν με ασφάλεια μεγάλες ποσότητες νερού. Τέλος, από το 2017, ένας μεγάλος αριθμός δέντρων έχει προσβληθεί από το σκαθάρι του φλοιού Tomicus piniperda, με αποτέλεσμα να ξεραίνονται και να απαιτείται η υποχρεωτική κοπή τους για τη διάσωση υγιών τμημάτων του δάσους.

Όλοι αυτοί οι παράγοντες θεωρείται ότι υποβαθμίζουν σημαντικά την υγεία του αστικού δάσους, με αποτέλεσμα τη μείωση της ποιότητας της χλωρίδας (άρρωστα δέντρα, μειωμένη πυκνότητα κωνοφόρων, αποψιλωμένες περιοχές). Παράλληλα, παρατηρούνται συχνότερα περίοδοι ξηρασίας που διακόπτονται από ημέρες έντονων βροχοπτώσεων, οι οποίες ενίοτε συνοδεύονται από πλημμύρες που θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή και τις περιουσίες των πολιτών.

Το περιβαλλοντικό πρόβλημα που εξετάσαμε αφορά την κατάσταση της χλωρίδας στο αστικό δάσος της Θεσσαλονίκης και το ύψος των βροχοπτώσεων που δέχεται η περιοχή μας τα τελευταία χρόνια. Διερευνήσαμε αν έχει μειωθεί η ικανότητα του δάσους να προστατεύει την πόλη από τις έντονες βροχοπτώσεις, με αποτέλεσμα να έχει αυξηθεί ο κίνδυνος πλημμυρών στην αστική περιοχή.

Μελετήσαμε κυρίως τις αλλαγές στη χλωρίδα λόγω των πυρκαγιών που σημειώθηκαν τα τελευταία 30 χρόνια. Η ανίχνευσή τους έγινε με τη χρήση δορυφόρων από το EO Browser. Από τα περιστατικά πυρκαγιών που εντοπίσαμε, διαπιστώσαμε ότι η πιο καταστροφική πυρκαγιά συνέβη το 1997 και έκαψε 50% του δάσους. Έκτοτε, το δάσος έχει ανακάμψει σε μεγάλο βαθμό, αλλά τα τελευταία 10 χρόνια είχαμε συχνότερα περιστατικά πυρκαγιών, ειδικά κοντά στον περιφερειακό δρόμο της Θεσσαλονίκης, ο οποίος διέρχεται μέσα από το δάσος (Εικόνα 1). Τα περιστατικά αυτά ενδεχομένως να συνδέονται με περιόδους αυξημένης ξηρασίας σε συνδυασμό με τη συνεχώς αυξανόμενη κυκλοφορία στον περιφερειακό δρόμο (αμέλεια των οδηγών που πετούν τσιγάρα στο πεζοδρόμιο).

Ταυτόχρονα, μετρήσαμε την ποσότητα της βροχόπτωσης στην πόλη μας. Οι μαθητές κατασκεύασαν βροχόμετρα και κατέγραψαν τις μετρήσεις τους. Για τη μελέτη της βροχόπτωσης των προηγούμενων ετών, συλλέξαμε δεδομένα από την ιστοσελίδα https://meteosearch.meteo.gr/. Από τα σχετικά διαγράμματα που δημιουργήσαμε, συμπεράναμε ότι τουλάχιστον τα τελευταία 4 χρόνια υπάρχει τάση αύξησης της συχνότητας των έντονων βροχοπτώσεων (Εικόνα 2).

Όσον αφορά την υποβάθμιση που υπέστη το δάσος λόγω της προσβολής από το σκαθάρι του φλοιού κατά τα έτη 2016-2018, δεν ήταν δυνατόν να παρατηρηθούν οι επιπτώσεις μέσω των δορυφόρων EO Browser, καθώς οι προσβολές ήταν σε διάσπαρτα δέντρα και δεν μπορούσαν να εντοπιστούν από την υποστηριζόμενη ανάλυση. Ωστόσο, επισκεφθήκαμε το δάσος και παρατηρήσαμε υποβαθμισμένες περιοχές βλάστησης τόσο λόγω του εντόμου όσο και λόγω πυρκαγιών.

Η έρευνά μας καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η ποιότητα της βλάστησης στο δάσος της Θεσσαλονίκης είναι σχετικά καλή, και ως εκ τούτου διατηρεί προς το παρόν την ικανότητα να προστατεύει την πόλη κατά τη διάρκεια ισχυρών βροχοπτώσεων. Ωστόσο, τα περιστατικά πυρκαγιών είναι συχνά και κινδυνεύουμε να χάσουμε αυτή την ασπίδα προστασίας.

Οι μαθητές μπορούν να συμμετέχουν σε διάφορες δραστηριότητες για την προστασία του περιβάλλοντος και τη βελτίωση της εικόνας του γειτονικού δάσους. Ορισμένες ιδέες που μπορούν να υιοθετηθούν περιλαμβάνουν:

1. Σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές, μπορεί να οργανωθεί εκστρατεία καθαρισμού των δασών. Στόχος θα είναι η απομάκρυνση των απορριμμάτων και των σκουπιδιών που έχουν αφεθεί στο δάσος.
2. Φύτευση νέων δέντρων ή φροντίδα των υφιστάμενων δέντρων στο δάσος σε συνεργασία με τη δασική υπηρεσία και τον δήμο.
3. Διοργάνωση εκπαιδευτικών προγραμμάτων για το περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα, συμπεριλαμβανομένων παρουσιάσεων, δραστηριοτήτων και επισκέψεων στο δάσος.
4. Δημιουργία πινακίδων και αφισών που ενισχύουν την ευαισθητοποίηση για την προστασία του δάσους και της βιοποικιλότητας.
5. Δημιουργία εκπαιδευτικών βίντεο ή podcasts για την προστασία του δάσους και της βιοποικιλότητας.
6. Δημιουργία βίντεο ή πινακίδων για την ευαισθητοποίηση των οδηγών που κινούνται στην περιφερειακή οδό Θεσσαλονίκης, ώστε να μην πετούν τσιγάρα και σκουπίδια από τα αυτοκίνητά τους.

Κατεβάστε την αφίσα του έργου PDF

Τα έργα δημιουργούνται από τις ομάδες και αναλαμβάνουν την πλήρη ευθύνη των κοινών δεδομένων.
← Όλα τα έργα