Έργα Climate Detectives 2019-2020

Τίτλος του έργου: Η μείωση των λιβαδιών Ποσειδωνίας στη Λέσβο λόγω της κλιματικής αλλαγής.

Ομάδα: Οι Ποσειδώνιοι

2019-2020   Δημοτικό Σχολείο Κεραμειών Λέσβου   Μυτιλήνη   Ελλάδα   8 Ηλικία του μαθητή: 10-11

Το έργο μας έχει να κάνει με τη μείωση των λιβαδιών Posidonia Oceanica στη Λέσβο. Τα υποβρύχια λιβάδια του Ποσειδωνίου Γραστού Posidonia Oceanica, προσφέρουν εξαιρετικές ευκαιρίες για την υλοποίηση δραστηριοτήτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης λόγω του συνδυασμού τριών παραγόντων: 1) Έχουν υψηλή αξία διατήρησης και αποτελούν προτεραιότητα προστασίας σε επίπεδο ΕΕ 2) Είναι ευρέως διαδεδομένα κατά μήκος των ακτών της Μεσογείου και οι περισσότεροι μαθητές τα γνωρίζουν και 3)Αφήνουν πολυάριθμα σημάδια κατά μήκος των ακτών με τη μορφή παχιών στρωμάτων νεκρών φύλλων, ριζωμάτων, ξεριζωμένων φυτών. Πιο συγκεκριμένα ξεκινήσαμε αποφασίζοντας το όνομα και το λογότυπο της ομάδας μας και συζητώντας για τα θαλάσσια οικοσυστήματα, τα είδη που ζουν σε αυτά, τα επαγγέλματα που ασχολούνται με αυτά και επικεντρωθήκαμε στην Posidonia Oceanica. Στη συνέχεια το σχέδιο ήταν να ακολουθήσουμε την επιστημονική μέθοδο όπως κάνουν οι ειδικοί, όπου οι επιστήμονες συλλέγουν τα δεδομένα τους από το υποθαλάσσιο πεδίο και στη συνέχεια τα συγκρίνουν με δορυφορικές εικόνες χρησιμοποιώντας κατάλληλα εργαλεία και εφαρμογές. Οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να δουν τον καταδυτικό εξοπλισμό και από τι αποτελείται. Στη συνέχεια -καθώς δεν μπορούσαμε να πάμε για κατάδυση για να συλλέξουμε τα δεδομένα μας- δημιουργήσαμε τον δικό μας βυθό της θάλασσας για να προσομοιώσουμε τη συλλογή δεδομένων. Συζητήσαμε για τους δορυφόρους και τις λειτουργίες τους και επικεντρωθήκαμε σε δύο δορυφορικές εικόνες που λήφθηκαν από ένα επιλεγμένο σημείο του νησιού σε διαφορετικά έτη για να τις συγκρίνουμε. Στη συνέχεια οι μαθητές χρησιμοποίησαν μερικά από τα εργαλεία που χρησιμοποιούν οι επιστήμονες για να δουν πώς λειτουργούν και να συνδυάσουν δεδομένα από υποβρύχια με δορυφορικές εικόνες. Τέλος συζητήσαμε για τους λόγους που προκαλούν τη μείωση, αναζητήσαμε δεδομένα από προηγούμενους καύσωνες και πιθανές λύσεις που μπορούν να αντιστρέψουν την κατάσταση.

Από όσα μελετήσαμε και όσα συζητήσαμε με τον επιστημονικό μας συνεργάτη υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν στη μείωση των λιβαδιών Posidonia Oceanica. Οι μαθητές αποφάσισαν ότι η ελεύθερη αγκυροβολία, οι μέθοδοι αλιείας όπως οι μηχανότρατες ή η χρήση συρόμενων εργαλείων, η ρύπανση των υδάτων και η αύξηση της θερμοκρασίας του νερού είναι παράγοντες που παίζουν σημαντικό ρόλο στη μείωση των λιβαδιών Posidonia. Και αν είμαστε σίγουροι για την παράνομη αγκυροβολία ή τις μηχανότρατες, ωστόσο πρέπει να γίνει μια πιο εντατική έρευνα από το παρελθόν μέχρι σήμερα για να είμαστε σίγουροι ότι παράγοντες όπως η θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας παίζουν τόσο σημαντικό ρόλο στην εξαφάνιση της Posidonia. Επιπλέον, υπάρχουν πολλοί άλλοι παράγοντες που πρέπει να συνυπολογιστούν ώστε να καταλήξουμε σε ένα ασφαλές και σαφές συμπέρασμα για όλους τους παράγοντες που είναι ένοχοι. (π.χ. μορφολογικές παράμετροι) Τέλος, από αυτή την εργασία καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι η χρήση δορυφορικών εικόνων είναι μια μέθοδος που επιτρέπει τη συλλογή δεδομένων υψηλής ακρίβειας και επίσης ο τελικός στόχος του έργου ήταν να διασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη προστασία των θαλάσσιων λιβαδιών καθώς και να μειωθούν οι κύριες απειλές για αυτόν τον τύπο οικοτόπου: τα χωροκατακτητικά ξενικά είδη, οι μηχανότρατες και η ελεύθερη αγκυροβολία.

Προσπαθώντας να βρουν πιθανές δράσεις για να βοηθήσουν στη μείωση του προβλήματος, οι μαθητές πρότειναν: - Εγκατάσταση αγκυροβολίων φιλικών προς το περιβάλλον και αυστηρή οριοθέτηση των ζωνών αγκυροβολίας. Με αυτόν τον τρόπο θα διατηρηθεί η ακεραιότητα των ευαίσθητων οικοτόπων σε περιοχές όπου αναπτύσσεται η δραστηριότητα του θαλάσσιου τουρισμού και θα προσφέρονται επίσης θέσεις ασφαλούς αγκυροβολίας των πλοίων. - Προκειμένου να διασφαλιστεί η ακεραιότητα των λιβαδιών, είναι σημαντική η απαγόρευση της αλιείας με συρόμενα εργαλεία (γκρι - γκρίζα) σε περιοχές όπου υπάρχουν. Η απαγόρευση της αλιείας με συρόμενα εργαλεία προστατεύει επίσης τα τοπικά αποθέματα ψαριών, κυρίως πελαγικών, τα οποία είναι πολύτιμα για τους πληθυσμούς των θαλασσοπουλιών. Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, τα λιβάδια λειτουργούν ως νηπιαγωγεία για μικρά ψάρια όλων των ειδών. Σε περίπτωση που τα αλιευτικά εργαλεία με συρόμενα εργαλεία συνεχίσουν να ψαρεύουν σε τέτοιες περιοχές, το αποτέλεσμα είναι να αλιεύονται όλα τα μεγέθη ψαριών, όπου συνήθως είναι μικρότερα από τα επιτρεπόμενα, με αποτέλεσμα να αδειάζει η περιοχή των απογόνων, η αδυναμία εμπορίας μικρών μεγεθών λόγω νομοθεσίας με τελικό αποτέλεσμα την απόρριψη των νεκρών πλέον ψαριών στη θάλασσα. - "Αναδάσωση" του βυθού με τμήματα των φυτών που βγαίνουν από τη θάλασσα μετά από έντονες καιρικές συνθήκες χρησιμοποιώντας βιοδιασπώμενα φυτικά υλικά σε ένα μόσχευμα και τοποθετώντας το κάτω από το νερό. Είναι αξιοσημείωτες οι ιδέες και οι απόψεις που εκφράζουν οι μαθητές κατά τη διάρκεια της συζήτησης όχι μόνο για αυτές τις πιθανές δράσεις ανάληψης αλλά και για το όλο σχέδιο.